Açık Lise Türk Dili ve Edebiyatı 3 – 2019 Yılı 3. Dönem

1. Aşağıdakilerden hangisi Dede Korkut Hikâyeleri’nin bir özelliğidir?

2. Çocukları olmayan bir hükümdar ve keşiş hazinedarının eşleri; şayet birinin oğlu, diğerinin de kızı olursa birbirleriyle evlendireceklerine söz verirler. Bir zaman sonra Sultanın oğlu olur, adını Ahmet Mirza koyarlar. Keşişin de kızı olur, adını İsa Gülü koyarlar. Ahmet Mirza da İsa Gülü de büyür. Mirza, bir av esnasında girdiği bir bahçede rüyasında âşık olduğu sözlüsünü görür.

Bu parçada sözü edilen halk hikâyesi aşağıdakilerden hangisidir?

3. 16. yüzyılda yaşamıştır. Türk edebiyatının en büyük şairlerindendir. Asıl adı Mehmet’tir. “Erdem, bilgi” anlamına da gelen bir mahlası sonradan almıştır. İyi bir eğitim görmüş, Türkçenin yanı sıra Arapça ve Farsça şiirler de yazmıştır. Dili dönemine göre oldukça sadedir. Eserlerinden bazıları şöyledir: Divan, Leylâ ile Mecnun, Hadikatü’sSüeda, Enis’ül-Kalb…

Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

4. Mecnun oluben yürürüm

Dostu düşümde görürüm

Uyanır melûl olurum

Gel gör beni aşk neyledi

Bu dizeler aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisine aittir?

5. Asıl metin:

Kar buz kamug erüşdi

Taglar suvı akışdı

Kökşin bulıt örişdi

Kayguk bolup ügrişür

Günümüz Türkçesiyle:

Kar, buz, hepsi eridi

Dağların suyu aktı

Mavi bulut belirdi

Kayık olup salınır

Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

6. Dediler: Hanım, bugün Bayındır Han’dan buyruk şöyledir ki oğlu kızı olmayana Tanrı Taala beddua etmiştir, biz de beddua ederiz demiştir, dediler. Dirse Han yerinden kalktı, der: Kalkarak yiğitlerim yerinizden doğrulun, bu garaip bana ya bendendir ya hatundandır, dedi. Dirse Han evine geldi. Çağırıp hatununa söyler, görelim ne söyler:

Beri gel başımın bahtı evimin tahtı

Evden çıkıp yürüyünce servi boylum

Bu parça aşağıdakilerin hangisinden alınmıştır?

7. • Türk edebiyatının ilk mesnevisidir.

• “Mutluluk veren bilgi” anlamına gelir.

• Edip Ahmet Yükneki tarafından yazılmıştır.

“Kutadgu Bilig” ile ilgili bu cümleler doğru-yanlış olarak değerlendirildiğinde sıralama aşağıdakilerden hangisi olur?

8. Böyle bağlar

Yâr başı böyle bağlar

Gül açmaz bülbül ötmez

Yıkılsın böyle bağlar

Bu parça aşağıdaki mâni türlerinden hangisine örnektir?

9. I. Ben en yaşlı çınar, sen en genç söğüt,

II. Sana vereceğim anca bir öğüt:

III. Kırıl da eğilme, yiğit ol yiğit;

IV. Böyledir Türklüğün töresi, balam!

Numaralanmış dizelerin hangilerinde sıfat tamlaması vardır?

10. Birçok(I) kaynakta “krater gölü” olarak anılan Borabay gölü(II), Amasya’nın otuz üç(III) kilometre kuzeydoğusunda(IV) yer alır.

Bu cümlede numaralanmış yerlerin hangisinde yazım yanlışı yapılmıştır?

11. – Ben evleniyorum baba ( ) dedi ( ) Ali Rıza Bey şaşırdı. Fakat pek fazla telaş göstermedi. Ali Rıza Bey ( )

– Öyle mi çocuğum ( )

Bu parçada ayraçla gösterilen yerlere sırasıyla aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri getirilmelidir?

12. Bir köprü geçerek(I) kıta değiştirebilmek(II) için İstanbul’a gelmelisiniz, diyenler(III) ne doğru söylemiş(IV).

Bu cümlede numaralanmış sözcüklerden hangisi adlaşmış sıfat-fiildir?

13. Ülkemizdeki en verimli çay ekim alanlarının Trabzon Araklı’dan başlayıp Artvin’in Sarp köyüne kadar uzandığını söylemek hiç de yanlış olmaz.

Bu cümlede geçen aşağıdaki sözcüklerin hangisi fiilimsi değildir?

14. Dize ortaları uyaklı olan, ikiye bölünüp dörtlük yapılabilecek şekilde yazılan gazellere musammat gazel denir.

Buna göre aşağıdaki beyitlerden hangisi musammat gazelden alınmıştır?

15. Sözde nazir olmaz bana ger olsa âlem bir yana

Pür-tumturâk ü hoş-edâ ne Hâfız’em ne Muhteşem

(Âlem bir yana ayrılsa söz sanatında benim benzerim olmaz. Ben ne Hâfız ne de Muhteşem’im. Benim tumturak dolu, hoş bir söyleyişim vardır.)

Bu beyit kasidenin hangi bölümünden alınmıştır?

16. Aşağıdakilerden hangisi Türk edebiyatının dönemlere ayrılmasında göz önünde bulundurulan ölçütlerden biridir?

17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim tamlaması kullanılmıştır?

18. Tıynet-i pâkini rûşen kılmış ehl-i âleme İktidâ kılmış tarîk-i Ahmed-i Muhtar’e su

(Su, Hz. Muhammet’in yoluna uymuş ve bu hâli ile dünya halkına temiz yaratılışını açıkça göstermiş.)

Bu beyit aşağıdaki kaside türlerinin hangisinden alınmıştır?

19. Toplumsal konular işlenmeye başlanmıştır. Ülke sorunlarına, bunların üstesinden gelebilecek kahramanlara yer verilmiştir. Taşra yaşamı gerçekçi bir üslupla aktarılmıştır. Teknik yönden başarılıdır. Yabancı sözcüklerden uzak durulmuş, konuşma dili yazı diline yaklaştırılmıştır. Bu dönem sanatçıları hikâyelerini Maupassant tekniğine göre yazmışlardır. Ömer Seyfettin, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Edip Adıvar ve Refik Halit Karay önemli temsilcilerindendir.

Bu parçada Türk edebiyatının hangi dönem hikâyeciliğinden söz edilmiştir?

20. Kimi sayru oldı vü kaldı girü
Kimisi varımadı key ilerü

Şunça kuşdan kim bu yola girdiler
Bir otuz kuş kûh-ı Kâf’a irdiler

Her kim ol bu yola girdi serseri
Olmadı Gülşehri anun rehberi

Bu beyitler aşağıdaki nazım biçimlerinin hangisinden alınmıştır?