Açık Lise Türk Dili ve Edebiyatı 3 – 2019 Yılı 1. Dönem

1. • Anlatılan olaylar ve olayların kahramanları gerçeğe yakındır.

• Nazım biçiminde yazılır.

• Meddah, kıssahan ve saz şairleri tarafından anlatılır.

“Halk hikâyeleri” ile ilgili bu cümleler doğru-yanlış olarak değerlendirildiğinde sıralama aşağıdakilerden hangisi olur?

2. Bir Eyüp sabrıyla bekledim

Sabahı olmayan gecelerde

Bu dizelerde ağır basan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

3. Asıl metin:

Uluşıp eren börleyü

Yırtın yaka ırlayu

Sıkrıp üni yurlayu

Sığtap közi örtilür

Günümüz Türkçesiyle:

Erenler tıpkı kurt gibi uluşuyorlar

Yaka yırtarcasına bağrışıyorlar

Seslerinin bütün kuvvetiyle haykırarak

Gözleri örtülünceye kadar ağlıyorlar

Bu dizeler aşağıdaki sözlü edebiyat ürünlerinden hangisine ait olabilir?

4. Kutadgu Bilig’de kahramanlar sembolik (alegorik) olarak bazı değerleri karşılarlar.

Aşağıdakilerden hangisi bu değerlerden değildir?

5. Derdim var beller gibi

Söylemem eller gibi

Kalbimin hüzünü var

Yıkılmış iller gibi

Gözlerimden yaş akar

Bulanmış seller gibi

Bu dizeler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

6. Fehm etdi kabîle mâcerâyı
Hep duydı bu iki mübtelâyı

Hüsn’e dedi sonra kimi Leylâ
Şîrîn dedi kimi kimi ‘Azrâ

Mecnûn kodı kimi ‘Aşk için ad
Vâmık dedi kimi kimi Ferhâd

Bu dizeler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

7. Ahmet Cemil saçlarının arasından üşüterek(I) geçen(II) rüzgârın kanatlarını çırpa çırpa siyahlıkları semadan denize döktüğünü(III) hissediyordu(IV).

Bu parçanında altı çizili sözcüklerden hangisinin türü fiilimsi değildir?

8. Türkçenin 11 ve 16. yüzyılları arasını kapsayan dönemidir. Karahanlı Türkçesi bu dönemin başlangıcını oluşturmaktadır. Türkçenin söz varlığında Arapça ve Farsçanın etkisi görülür. Türkçenin ilk sözlüğü olan Divanü Lûgati’t Türk bu dönemde kaleme alınmıştır.

Bu parçanında sözü edilen dönem aşağıdakilerden hangisidir?

9. Her şey(I) yerli yerinde; havuz başında(II) servi

Bir dolap(III) gıcırdıyor uzaklarda durmadan,

Eşya aksetmiş gibi tılsımlı bir uykudan(IV)

Sarmaşıklar ve böcek sesleri sarmış evi.

Bu dizelerdeki altı çizili tamlamalardan hangisinin türü farklıdır?

10. • 20. yüzyılda yazıya geçirilmiştir.

• On iki hikâye ile bir ön sözden oluşmuştur.

• Olaylar nesir, kahramanların duygu ve düşünceleri ise nazımla dile getirilmiştir.

“Dede Korkut Hikâyeleri” ile ilgili bu cümleler doğru-yanlış olarak değerlendirildiğinde sıralama aşağıdakilerden hangisi olur?

11. Hun ülkesinin kuzeyinde So adı verilen bir ülke vardı. Burada, Hunlarla aynı soydan olan Göktürkler otururdu. Bir gün Göktürkler So ülkesinden ayrıldılar. Bu sırada başlarında Kağan Pu adlı bir yiğit vardı. Kağan Pu’nun on altı kardeşi bulunuyordu. On altı kardeşten birinin annesi bir kurttu.

Bu parçanın aşağıdaki dönemlerin hangisine ait olabilir?

12. Aşağıdaki mesnevi-sanatçı eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

13. Türk edebiyatının 14.yüzyıldaki en önemli şairlerinden biridir. Kırşehir’de kurduğu tekkede Mevlevi tarikatını yaymaya çalışmıştır. Tasavvufi konuları usta bir şekilde itinalı, sade, güzel bir dille ifade etmiştir. Eserlerinden bazıları şöyledir:
Felekname, Mantıku’t Tayr...

Bu parçanında sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

14. İsa Gülü titredi ve dedi: “Ey başımın bahtı, gönlümün tahtı, dünya gözüyle bu kadar olsun birbirimizi gördük ya gayrı kerem eyle... Kaderimizde varsa bir gün olur allı pullu günlere erişiriz.” Mirza gafil, bir rüyadan ayrılır gibi olup: “A gül yüzlüm, gül benizlim, kerem edecek ne var bunda? A cevahir sözlüm, bu ayrılık bana ölümden beter... Bari ben ‘Kerem’ olayım, sen de ‘Aslı’.

Bu halk hikâyesinin teması aşağıdakilerden hangisidir?

15. Hikâyeye bugünkü anlamda edebî kimlik kazandıran, _________ adlı İtalyan yazardır. 16.yy.da yazdığı “Decameron (Dekameron)”adlı eseriyle ilk hikâye örneğini vermiştir.

Bu parçanında sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

16. Aşağıdakilerden hangisi Türk edebiyatındaki ilk İslami ürünlerden değildir?

17. Sular dibinde mâhiyle

Sahralarda âhû ile

Abdal olup yâhû ile

Çağırayım Mevlâm seni

Şekil ve içerik özellikleri dikkate alındığında bu dizelerin nazım biçimi aşağıdakilerden hangisi olabilir?

18. Gazel ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

19. Yümn-i na’tünden güher olmış Fuzûlî sözleri

Ebr-i nîsândan dönen tek lülü-i şehvâra su

(Seni övmenin bereketinden dolayı Fuzûlî’nin sıradan sözleri nisan bulutundan düşen su damlası gibi birer iri inci olmuştur.)

Bu dizeler şekil ve içerik özellikleri dikkate alındığında kasidenin hangi bölümünden alınmış olabilir?

20. Aşağıdakilerin hangisinde isim tamlamasına yer verilmemiştir?